Tin Tức Các Báo

Một trong những định hướng phát triển của ngành giáo dục Việt Nam là tăng quy mô đào tạo sau đại học. Thực tế, quy mô đào tạo bậc thạc sĩ của rất nhiều cơ sở đào tạo đang bùng nổ mạnh mẽ về mặt số lượng nhưng những điều kiện trọng yếu để đảm bảo chất lượng lại luôn thiếu và yếu. Vậy nhưng vẫn ngày càng có nhiều người bằng mọi giá đi học thạc sĩ.

Hiện nay, nhu cầu đi học sau đại học để lấy tấm bằng thạc sĩ của nhiều người ngày càng tăng. Tuy nhiên, có không ít người đi học thạc sĩ như một cái phao vì tìm mãi vẫn chưa có được một việc làm sau khi tốt nghiệp đại học.

Mong muốn đổi... vận

Tốt nghiệp ra trường năm 2008, loay hoay mãi vẫn chưa tìm được việc làm, cuối cùng P.Uyên đã đăng ký thi cao học ngành Ngôn ngữ học, Trường ĐH KHXH-NV TPHCM. Đồng cảnh ngộ với Uyên, T.T.Hương cũng tốt nghiệp ngành Địa lý của trường năm 2009, sau một năm trời ròng rã tìm việc làm nhưng bị “chê”, Hương quyết định đăng ký học cao học ngành Văn hóa học.

Chính các giảng viên đi dạy cũng ngạc nhiên vì năm nào đi dạy cũng thấy những gương mặt quen thuộc. PGS Phan Thu Hiền, Trưởng bộ môn Hàn Quốc học, Trường ĐH KHXH-NV TPHCM, cho biết: “Nhiều năm đi dạy, tôi thấy có nhiều sinh viên học rất giỏi. Những em này học lên thạc sĩ, rồi tiến sĩ. Khi gặp tôi, nhiều em thú thật chẳng phải em ham học gì, mà là do không tìm được việc làm nên cứ tiếp tục học”.

Thực tế cho thấy, không ít sinh viên ra trường không tìm được việc làm vì nhiều nguyên nhân: Giỏi kiến thức hàn lâm nhưng thiếu kỹ năng thực hành; ngại khổ, sợ khó khi va chạm thực tế... Chưa kể, nhiều sinh viên không chấp nhận việc làm trái ngành.

Không tìm được việc làm, thôi thì đi học cao học, vừa oai, vừa có lý do chính đáng để tiếp tục được ba mẹ chu cấp mỗi tháng. Thậm chí không quan tâm xem ngành học đó có phù hợp với sở thích hay năng lực của mình không, chỉ biết rằng đi học thạc sĩ sẽ có cơ may… đổi vận.

Dù đã được cảnh báo trước rằng học cao học ngành báo chí rất tốn kém nhưng N.M. không nghĩ lại phải trả nhiều khoản tiền từ trên trời rớt xuống. N.M. ngao ngán kể: “Để lấy được bằng thạc sĩ báo chí thật không dễ dàng. Mỗi lần thầy cô từ Hà Nội vào đứng lớp hay tổ chức thi cử, phải thanh toán luôn chi phí khách sạn của họ. Sắp tới làm luận văn, nghĩ đến mà nao lòng, phải tốn thêm nhiều khoản tiền không nhỏ nữa”.

Chuyện “văn hóa phong bì” gần như là luật bất thành văn, ai đi học cao học đều hiểu và dù muốn, dù không, cũng phải ngậm bồ hòn làm ngọt. L.T.N.Trinh, học ngành Văn hóa học, tâm sự: “Từ nhỏ đến lớn, mình còn chưa bỏ tiền ra mua món quà nào cho bố mẹ, vậy mà khi làm luận văn, phải đi o bế thầy cô, không quà cáp cũng phong bì bồi dưỡng”. Trinh cho biết, vừa qua, chỉ mới là báo cáo đề cương luận văn, có người đã gửi phong bì 2 triệu đồng.

Chuyện “văn hóa phong bì” gần như trở thành nỗi ám ảnh của nhiều học viên cao học. Đây cũng là lý do vì sao nhiều học viên cao học khóa 11 (2010 - 2012), ban đầu nhiều người đăng ký học theo phương thức II (yêu cầu làm luận văn) nay xin chuyển sang học phương thức I (không yêu cầu làm luận văn).

Chất lượng đáng lo ngại

Trước khi đăng ký thi cao học, nhiều học viên khóa 10 và 11 Trường ĐH KHXH-NV lo lắng với môn tiếng Anh nhưng đến khi thực tế vào học, mọi người lại thấy môn học này quá dễ. N.B.T, học viên cao học khóa 11, cho biết: “Bài thi đầu vào nói là trình độ tương đương B, nhưng thực chất chỉ là A. Còn bài thi đầu ra, nói là trình độ tương đương C nhưng kỳ thực chỉ là B. Ngay cả các giảng viên tiếng Anh cũng cho rằng không dám ra đề vượt sức học viên”.

Không chỉ ở khâu tuyển sinh, đào tạo, việc tốt nghiệp cao học hiện nay cũng là điều đáng bàn luận. Chất lượng các luận văn phần lớn đều do công nghệ “xào nấu”. Hiện nay, trung bình một tiến sĩ khoa học được phép hướng dẫn 3 thạc sĩ và cứ như thế, chỉ vài năm, mỗi tiến sĩ - kể cả người vừa ra “lò” - có thể cho ra đời hàng chục thạc sĩ. Thậm chí có những luận văn được sao chép gần như hoàn toàn chỉ qua một năm mà không hề bị phát hiện.

Theo đánh giá của nhiều nhà giáo dục, trái với sự gia tăng mạnh mẽ về số lượng, chất lượng đào tạo bậc học này đang có chiều hướng đi xuống. Tình trạng đổ xô đi học thạc sĩ đang trở thành trào lưu của nhiều bạn trẻ. Nhiều người cứ học… đại, sau một thời gian mới phát hiện mình không hề có khả năng. Mặt khác, hiện nay, quy trình đào tạo thạc sĩ của nhiều trường đại học vẫn theo kiểu hàm thụ vì phần lớn học viên cao học là người vừa đi học vừa đi làm.

Trong khi đó, ở các nước, thạc sĩ được đào tạo theo nguyên tắc học và tự nghiên cứu, trong đó phần tự nghiên cứu phải nặng hơn. Thời gian đào tạo thạc sĩ ở nước ngoài ngắn hơn, số tín chỉ bắt buộc cũng ít hơn nhưng chất lượng đào tạo lại cao. Trong khi đó ở Việt Nam, một chương trình đào tạo thạc sĩ có quá nhiều tín chỉ nhưng chất lượng lại mỏng manh.

Thực tế cho thấy, dù áp dụng quy chế mới đào tạo thạc sĩ theo phương thức tín chỉ nhưng hiện nay nhiều trường đại học không có đủ đội ngũ giảng viên, cũng như điều kiện để tổ chức các môn học.

(Theo SGGP)