Bản tin - Sự kiện

Tuy nhiên, để tự tin hoàn thành được bài thuyết trình cũng như làm chủ được không gian diễn thuyết không phải là chuyện dễ, đó là kết quả của cả một quá trình tập luyện và chuẩn bị chu đáo. Đó không chỉ là một yêu cầu trong công việc mà còn là một trong những bí quyết để thể hiện mình trước đám đông.

Vượt ngưỡng cửa sợ hãi

Hẳn ai trong các bạn cũng phải thừa nhận sự vụng về, lúng túng và thậm chí là sợ hãi khi lần đầu tiên thuyết trình trước đám đông bạn bè hay người lạ. Sự nhút nhát bắt nguồn từ việc sợ sai lầm, sợ bị người khác phê phán và cũng do chưa có kinh nghiệm và sự chuẩn bị chu đáo.

Bên cạnh đó, việc đứng trước nhiều người để trình bày một vấn đề nào đó thường hay làm bạn mất tự nhiên, lời nói trở nên gượng gạo. “Xin chào mọi người, mình là…, hôm nay mình sẽ nói với các bạn về vấn đề…”, là cách mở đầu thường thấy của các bạn trẻ khi bắt đầu một cuộc nói chuyện.

Cách mở đầu này cần phải xem xét lại vì có nhiều điều chưa ổn. Thứ nhất, việc dùng từ “mọi người” sẽ làm mất sự thân tình và thiện cảm. Thứ hai, việc lộ ra quá sớm đề tài không hẳn là hiệu quả. Và thứ ba, cách mở đầu đó thiếu hẳn những thủ thuật cần thiết để gây chú ý, lôi cuốn sự tập trung của người nghe khi chúng ta bắt đầu thuyết trình.

Trong một cuộc nói chuyện, bạn phải xác định được đối tượng đang lắng nghe mình: họ bao nhiêu tuổi, là nam hay nữ, trình độ học vấn… để có cách xưng hô thích hợp chứ không thể “chào mọi người” hay xưng “mình” và “các bạn” một cách tùy tiện, điều này sẽ tránh được sự khiếm nhã, thiếu tôn trọng nếu người tham dự lớn tuổi hoặc có chức vụ cao.

Hơn nữa, vì sợ hãi nên một số bạn mất bình tĩnh khi nói trước đám đông, lúc này, mọi ý tưởng trong đầu sẽ trở thành mớ hỗn độn không đâu vào đâu, bạn không thể tỉnh táo để sắp xếp chúng theo mạch logic và thậm chí không thể ý thức mình đang nói gì cũng như sắp nói gì. Điều này sẽ tạo cho buổi nói chuyện những khoảng lặng vô nghĩa và tẻ nhạt, bầu không khí trở nên “đóng băng” trên diễn đàn. Kết quả là bài diễn thuyết sẽ thiếu mạch lạc và trở nên nhàm chán.

Như vậy, vấn đề quan trọng là bạn phải làm sao để cởi bỏ được áp lực tâm lý khi thuyết trình. Bạn hãy hiểu rằng, mình đang giao tiếp với mọi người bằng những lời lẽ mang tính trí tuệ, chia sẻ với mọi người những ý tưởng mà bạn đang ấp ủ trong đầu. Trước mặt bạn là hai người hay 200 người? Đừng để ý đến con số này. Điều quan trọng là để tâm vào bài diễn thuyết, thực hiện đến cùng lời nói của mình và luôn giữ để nó liền mạch. Đó là một yêu cầu rất “cơ bản”.

Để cuốn hút người nghe, tạo tiền đề cho một cuộc nói chuyện thành công, ngay từ phần mở đầu, bạn nên đưa ra một sự kiện, trích dẫn một lời nói hay một câu thơ, hoặc có thể lồng vào một vấn đề thời sự đang gây chú ý vào thời điểm đó, để khơi gợi sự tò mò của người nghe. Bài thuyết trình thực sự hấp dẫn nếu người nói biết dẫn những chứng cứ xác thực, số liệu biết nói… cùng cách trình bày chân thật, nhiệt thành, thường xuyên có những câu hỏi hay những lời pha trò để tạo hứng khởi cho người nghe.

Rèn luyện và thích ứng

Công việc chuẩn bị cho một cuộc nói chuyện trước đám đông rất quan trọng. Bạn nên dành thời gian để cô đọng những ý tưởng cần nói, tổng kết những ý tưởng này bằng các gạch đầu dòng, sau đó khai triển mở rộng chúng trong quá trình nói. Nếu bạn thuyết trình lần đầu tiên, bạn nên mang bên cạnh mình những tấm giấy nhỏ ghi đề cương của bài nói chuyện để đề phòng khi bạn đột nhiên “mất trí” hay “lạc trí”.

Đề cương cho cuộc nói chuyện chính là kim chỉ nam giúp bạn không đi lệch hướng nhưng bạn phải làm chủ đề cương chứ không thể để đề cương làm chủ mình. Đó thực sự là khung sườn giúp bạn định hình bài nói sao cho đúng hướng đi, có trọng điểm.

Trong kỹ năng thuyết trình, có khá nhiều yêu cầu khác nhau và ngoại hình cũng là một yêu cầu rất quan trọng. Bạn cần chuẩn bị trang phục, cách trang điểm phù hợp, luôn giữ nét mặt tươi tắn, thân thiện, cách đi đứng đúng mực và biết sử dụng micro có hiệu quả. Muốn trở thành người thuyết trình giỏi thì bạn phải chịu khó thực hành. Bạn có thể đứng trước gương để tự chiêm ngưỡng phong thái thuyết trình của mình và chỉnh sửa.

Cũng có thể bạn nên tình nguyện nói chuyện trước một nhóm người (nhóm bạn) vào thời gian rỗi để làm quen với cảm giác thuyết trình. Khi bạn cảm thấy tự tin hơn, bạn có thể nói trước một cuộc họp lớn với sự có mặt của nhiều nhà lãnh đạo. Mục đích của việc này là để bạn tìm ra sai sót của mình trong quá trình thuyết trình và tự sửa chữa chúng.

Nghệ thuật thuyết trình còn đòi hỏi phải có tâm lý vững vàng. Trong cuộc nói chuyện luôn có thể xảy ra những sự cố không mong muốn khiến bạn dễ bị mất điểm. Chẳng hạn, có khán giả đặt câu hỏi khó, ngoài khả năng trả lời của bạn, trước tình huống này, bạn hãy khéo léo từ chối bằng cách ghi nhận vấn đề mà vị khách nêu ra và xin phép được trả lời vào một dịp khác hoặc cũng có thể kéo dài thời gian suy nghĩ bằng cách hỏi xem ai có ý kiến về vấn đề vừa được nêu ra.

Cũng có trường hợp người nghe không tỏ thái độ hợp tác, họ làm việc riêng hoặc gây ồn ào, lúc đó bạn nên xem lại cách nói của mình có hấp dẫn hay không, có thể nhắc nhở nhẹ nhàng bằng câu hỏi gây sự chú ý: “Tôi nói thế các bạn có ủng hộ hay không? Có vẻ như có bạn cần làm việc riêng phải không ạ?”. Nếu không có kết quả, bạn nên lờ đi và tiếp tục giữ thái độ hòa nhã, lịch sự để tập trung vào bài nói chuyện của mình bởi trước mặt bạn còn rất nhiều người đang chú ý lắng nghe những gì bạn muốn nói.

Một vấn đề nữa mà các bạn trẻ cần quan tâm trước khi thuyết trình đó là tìm hiểu hứng thú, sự quan tâm và đam mê của người nghe để tác động hợp lý để có những chuẩn bị cần thiết… Bên cạnh đó, cũng nên đến sớm trước giờ thuyết trình 10-15 phút để có thời gian chào hỏi và làm quen với người nghe, tạo sự thân thiện. Bạn cũng nên đi xung quanh hội trường một vòng để có cảm giác quen thuộc một chút, tránh trường hợp bỡ ngỡ khi bước lên khán đài và rơi vào trạng thái “choáng ngợp” khi nhìn xuống.

Chính sự rèn luyện, chuẩn bị chu đáo sẽ giúp cho bạn khắc phục được tính nhút nhát khi thuyết trình, điều này sẽ tạo cho bạn sự an tâm để hạn chế tối đa các sự cố có thể xảy ra. Lúc bấy giờ, bạn không chỉ thuyết trình bằng lời mà bằng cả ngôn ngữ hình thể và sự đam mê cũng như những cảm xúc thật nồng nàn, sâu sắc. Chắc chắn rằng sự thành công sẽ đến với bạn nếu bạn biết nỗ lực và cố gắng hết mình để luyện tập, luyện tập và luyện tập.

TS. HUỲNH VĂN SƠN – Khoa Tâm lý Giáo dục – ĐHSP TpHCM