Tuy nhiên vá»›i những phân tÃch chi tiết hÆ¡n cho thấy loại vi rút nà y rất khác biệt vá»›i loại vi rút cúm heo lưu hà nh ở khu vá»±c Bắc Mỹ. Virút cúm A (H1N1) má»›i nà y là má»™t loại lai có gien cá»§a 4 chá»§ng vi rút gồm vi rút cúm ngưá»i, cúm heo,cúm gia cầm ở Bắc Mỹ và gien cá»§a cúm heo ở Châu Âu và Châu Ã.
 Vi rút cúm A (H1N1) lây lan như thế nà o?
 Äây là loại vi rút có thể lây lan từ ngưá»i sang ngưá»i nhưng hiện nay chưa rõ mức độ cá»§a sá»± lây lan dá»… dà ng như thế nà o. Sá»± lan truyá»n cá»§a vi rút cúm A (H1N1) má»›i nà y gần giống như sá»± lây lan cá»§a cúm mùa mà chúng ta thưá»ng thấy. Vi rút lan truyá»n từ ngưá»i nà y sang ngưá»i khác do ho hay hắt hÆ¡i (nhảy mÅ©i). Äôi khi ngưá»i ta mắc bệnh do tay bị vấy hay dÃnh chất tiết có vi rút sau đó đưa tay lên miệng mÅ©i. Khi má»™t ngưá»i bị nhiá»…m vi rút cúm thì khoảng 7 ngà y sau sẽ có triệu chứng. Má»™t ngà y trước khi có biểu hiện bệnh thì ngưá»i bị nhiá»…m đã phát tán vi rút ra chung quanh cho đến 7 ngà y sau đó. Trẻ em, đặc biệt là trẻ nhá», có thá»i gian phát tán vi rút lâu hÆ¡n. Cúm A (H1N1) là bệnh lây chá»§ yếu qua đưá»ng hô hấp. Vì váºy mà ăn thịt heo được nấu chÃn không bị mắc bệnh. Vi rút có thể tồn tại từ 2 - 8 giá» sau khi bám và o các bá» mặt. Nước pha vá»›i chlorine 1-3 mg/L đủ khả năng diệt vi rút cúm trong đó có cả vi rút cúm A (H1N1) má»›i.
  Triệu chứng bệnh cúm do vi rút A (H1N1) là gì?
 Triệu chứng bệnh cúm A (H1N1) giống như cúm mùa bao gồm: sốt, Ä‘au cổ há»ng, hắt hÆ¡i, sổ mÅ©i, Ä‘au nhức cÆ¡. Khoảng gần 50% bệnh nhân còn có Ä‘au bụng, buồn nôn hay tiêu chảy. Giống như cúm mùa, cúm H1N1 má»›i cÅ©ng gây bệnh cảnh nặng hÆ¡n như viêm phổi khiến bệnh nhân ho nhiá»u, thở nhanh, khó thở, chụp X quang cho thấy có tổn thương phổi. Má»™t số bệnh nhân có riệu chứng cá»§a suy hô hấp cấp (ARDS), phù phổi và tá» vong. CÅ©ng cần nhắc lại là triệu chứng cúm A (H1N1) má»›i khác vá»›i cúm gia cầm A (H5N1). Cúm gia cầm không có các triệu chứng như sổ mÅ©i, hắt hÆ¡i hay Ä‘au nhức cÆ¡ thể mà thay và o đó là bệnh cảnh cá»§a viêm phổi cấp sốt, ho, khó thở. Các triệu chứng hô hấp báo động bệnh trở nên nặng là : thở nhanh (ngưá»i lá»›n trên 30 lần phút), có cảm giác hụt hÆ¡i, chóng mặt đột ngá»™t, ngá»™p thở, tÃm môi hay đầu chi, lÆ¡ mÆ¡.
 Äiá»u trị bệnh cúm A (H1N1) như thế nà o?
 Hiện nay có hai loại thuốc dùng để Ä‘iá»u trị vi rút cúm A nói chung là Oseltamivir (Tamiflu) và Zanamivir (Relenza). Thuốc Tamiflu là thuốc uống còn Relenza là thuốc hÃt. Äể có hiệu quả cần Ä‘iá»u trị sá»›m trong vòng 24 giỠđầu sau khi có triệu chứng. Trong Ä‘iá»u kiện thá»i tiết lạnh và ẩm, tế bà o đưá»ng hô hấp cá»§a ngưá»i dá»… bị tổn thương, là m tăng tÃnh cảm nhiá»…m vá»›i bệnh.Virus cúm A/H1N1 có sức đỠkháng yếu, dá»… bị bất hoạt bởi bức xạ mặt trá»i, tia cá»±c tÃm, dá»… bị tiêu diệt ở nhiệt độ 70°C và các chất tẩy rá»a thông thưá»ng. Tuy nhiên, virus cúm A/H1N1 có thể tồn tại hà ng giỠở ngoại cảnh, đặc biệt khi thá»i tiết lạnh. Hiện nay chưa có vắc xin phòng ngừa lây nhiá»…m cúm A (H1N1) má»›i. Tuy nhiên chúng ta có thể thá»±c hiện má»™t số biện pháp hạn chế lây lan như sau:
 - Thưá»ng xuyên vệ sinh cá nhân: Việc rá»a tay thưá»ng xuyên là má»™t trong những cách phòng ngừa hiệu quả, bởi rá»a tay thưá»ng xuyên bằng xà phòng (5 - 6 lần/ngà y) sẽ hạn chế virus lây truyá»n. Che miệng và mÅ©i khi ho hoặc hắt hÆ¡i, tốt nhất dùng khăn vải hoặc khăn giấy che miệng khi ho hoặc hắt hÆ¡i để là m giảm phát tán các dịch tiết đưá»ng hô hấp, sau đó há»§y hoặc giặt sạch khăn ngay. Thưá»ng xuyên súc miệng bằng nước sát khuẩn.
 - Vệ sinh nhà cá»a, văn phòng bằng nước sát khuẩn. Nên thưá»ng xuyên lau ná»n nhà , tay nắm cá»a và bá» mặt các đồ váºt trong nhà bằng chất tẩy rá»a thông thưá»ng, như xà phòng, nước Javel, cồn Ethanol 70 độ. Hạn chế sá» dụng máy Ä‘iá»u hòa.
 - Những bà i thuốc dân gian như xông hÆ¡i, ăn tá»i, uống trà xanh…, vá» cÆ¡ bản là tốt nhưng đối vá»›i dịch cúm A/H1N1 hiệu quả chưa được xác thá»±c. Do đó, phòng dịch cúm bằng các phương pháp cổ Ä‘iển vá»›i vệ sinh hà ng ngà y vẫn quan trá»ng hÆ¡n cả, như: tránh tiếp xúc vá»›i ngưá»i bị bệnh đưá»ng hô hấp cấp tÃnh; khi tiếp xúc vá»›i ngưá»i bệnh phải Ä‘eo khẩu trang y tế và giữ khoảng cách Ãt nhất 1m; hạn chế đến những nÆ¡i đông ngưá»i...
 - Những ngưá»i bị nghi ngá» mắc cúm A/H1N1 hay có các triệu chứng cúm, cần tránh Ä‘i xe buýt trong thá»i Ä‘iểm hiện nay.
 - Äối vá»›i ngưá»i từ vùng dịch trở vá», ngưá»i có tiếp xúc vá»›i bệnh nhân cúm A/H1N1 mà có biểu hiện nóng sốt, Ä‘au há»ng cần nằm riêng ở nhà , Ä‘eo khẩu trang và tránh tiếp xúc trong vòng 7 ngà y. Nếu bệnh trở nặng nên báo cho cÆ¡ sở y tế để được đưa đến bệnh viện cách ly, giám sát. Còn nếu tá»± đến bệnh viện phải Ä‘eo khẩu trang và đi bằng phương tiện cá nhân. Khi trong gia đình có ca bệnh (gồm ca nghi ngá», ca có thể, ca xác định), ngưá»i bệnh phải cách ly tại nhà hoặc tại cÆ¡ sở Ä‘iá»u trị, tùy theo tình trạng bệnh, trong vòng 7 ngà y kể từ khi có biểu hiện bệnh. Những ngưá»i trong gia đình phải phòng lây nhiá»…m bệnh bằng cách: Ä‘eo khẩu trang, rá»a tay thưá»ng xuyên bằng xà phòng; che miệng và mÅ©i bằng khăn khi ho hoặc hắt hÆ¡i; hạn chế tiếp xúc vá»›i cá»™ng đồng...
 N. MAI (tổng hợp)
